Lễ Hội Chùa Thầy – Di Sản Tâm Linh Và Nghệ Thuật Sân Khấu Dân Gian Độc Đáo Của Việt Nam

Giới Thiệu Về Lễ Hội Chùa Thầy

Lễ hội Chùa Thầy là một trong những lễ hội truyền thống nổi tiếng bậc nhất ở vùng đồng bằng Bắc Bộ, diễn ra tại chùa Thầy (Thiên Phúc tự), xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai, Hà Nội. Đây là nơi thờ Thiền sư Từ Đạo Hạnh – một trong những vị thiền sư kiệt xuất, đồng thời cũng là người khai sinh nghệ thuật múa rối nước ở Việt Nam.

Lễ hội mang đậm yếu tố Phật giáo kết hợp với tín ngưỡng dân gian, là nơi quy tụ văn hóa, nghệ thuật và tâm linh. Với khung cảnh sơn thủy hữu tình – nơi núi đá, hồ sen, đình làng hòa quyện với chùa chiền cổ kính – lễ hội Chùa Thầy không chỉ là dịp hành hương mà còn là sự trải nghiệm đầy màu sắc văn hóa.

Thời Gian Tổ Chức Lễ Hội Chùa Thầy

Chính hội diễn ra từ mùng 5 đến mùng 7 tháng 3 âm lịch hàng năm

Ngày mùng 7/3 AL là ngày giỗ Thiền sư Từ Đạo Hạnh – cao trào của lễ hội

Từ mùng 1 đã có nhiều hoạt động cúng lễ và sinh hoạt tín ngưỡng

Nhân Vật Được Thờ Phụng: Thiền Sư Từ Đạo Hạnh

Tên thật: Từ Lộ, sinh vào thế kỷ 11

Là một thiền sư uyên bác, có công lớn trong việc truyền bá Phật pháp

Được xem là người sáng lập múa rối nước, trị bệnh, cứu dân

Sau khi hóa, được thờ là Đức Thánh Từ, hiển linh che chở cho nhân dân

Chùa Thầy là nơi Thiền sư tu hành, giảng đạo và viên tịch – từ đó trở thành trung tâm tín ngưỡng lớn suốt hàng trăm năm qua.

Không Gian Tâm Linh Của Quần Thể Chùa Thầy

Lễ hội diễn ra trong quần thể kiến trúc gồm:

Chùa Thầy (chính điện) – thờ Phật và Từ Đạo Hạnh

Chùa Cao – trên núi, thờ Tổ sư

Chùa Một Mái – nơi Từ Đạo Hạnh hóa thân

Đình làng Sài Sơn – tổ chức múa rối nước

Nhà thủy đình – sân khấu múa rối nước độc đáo nằm giữa hồ Long Chiểu

Cầu Nhật Tiên – Nguyệt Tiên – hai cây cầu đá cổ cong hình vầng trăng, nối vào chùa

Các Nghi Thức Chính Trong Lễ Hội Chùa Thầy

1. Lễ Mộc Dục (Lễ Tắm Tượng)

Diễn ra từ ngày 4/3 âm lịch

Tắm tượng Phật và Thiền sư Từ Đạo Hạnh để thanh tẩy, chuẩn bị cho chính hội

Dùng nước thơm, khăn sạch, hương hoa để thực hiện

2. Lễ Khai Hội Và Dâng Hương

Tổ chức vào sáng ngày 5/3 âm lịch

Dâng lễ vật gồm: hương hoa, bánh chưng, xôi gấc, chè kho, rượu nếp, trầu cau…

Các vị chức sắc, phật tử, nhân dân tham gia đông đủ

3. Lễ Tế Tổ – Giỗ Thiền Sư

Chính lễ diễn ra vào ngày 7/3 âm lịch

Đọc văn tế ca ngợi công đức Từ Đạo Hạnh

Rước bài vị, hương án quanh chùa và cầu phúc

Phần Hội – Tinh Hoa Văn Hóa Dân Gian Hội Tụ

1. Múa Rối Nước Truyền Thống

Được biểu diễn tại nhà Thủy Đình giữa hồ Long Chiểu

Múa rối nước tái hiện cảnh sinh hoạt dân gian, truyền thuyết về Từ Đạo Hạnh, phong tục quê hương

Là nghệ thuật được cho là do chính Thiền sư sáng lập

2. Leo Núi Tham Quan Chùa Cao

Du khách hành hương leo núi thăm chùa Một Mái, chùa Cao

Lễ cầu nguyện trên núi, thưởng ngoạn cảnh non nước hữu tình

3. Các Hoạt Động Văn Nghệ – Thể Thao – Hội Làng

Hát chèo, hát xẩm, hát văn

Thi đấu cờ người, vật cổ truyền, chọi gà

Thi thổi cơm, thi nấu bánh chưng, trò chơi dân gian

Ý Nghĩa Văn Hóa – Tâm Linh Của Lễ Hội Chùa Thầy

1. Tôn Vinh Thiền Sư Từ Đạo Hạnh

Tri ân người khai sáng Phật pháp và nghệ thuật dân gian

Gợi nhớ tinh thần đạo đức, trí tuệ, nhân từ, sáng tạo của bậc chân tu

2. Gìn Giữ Tín Ngưỡng Phật Giáo – Dân Gian

Là sự kết hợp hài hòa giữa đạo và đời

Tôn vinh văn hóa Phật giáo bản địa hóa, mang đậm bản sắc Việt

3. Phát Huy Giá Trị Di Sản Văn Hóa Phi Vật Thể

Bảo tồn nghệ thuật múa rối nước – hát văn – chèo cổ

Quảng bá hình ảnh vùng quê sơn thủy hữu tình

Gắn kết cộng đồng, giáo dục đạo hiếu, lòng biết ơn

Lưu Ý Khi Tham Gia Lễ Hội Chùa Thầy

Ăn mặc lịch sự, không gây ồn ào nơi cửa thiền

Khi dâng lễ nên chuẩn bị lễ chay (trái cây, bánh kẹo, xôi chè…)

Không chen lấn, xô đẩy khi xem múa rối hoặc leo núi

Giữ vệ sinh môi trường, không xả rác nơi di tích

Nếu muốn cầu an, nên vào sáng sớm để không đông đúc