Lễ Katê Của Người Chăm – Di Sản Văn Hóa Tâm Linh Đặc Sắc Của Miền Duyên Hải Nam Trung Bộ

Giới Thiệu Về Lễ Katê Của Người Chăm

Lễ Katê là một trong những lễ hội dân gian truyền thống đặc sắc và linh thiêng nhất của người Chăm theo đạo Bàlamôn (Brahman giáo), được tổ chức hàng năm vào khoảng ngày mùng 1 tháng 7 theo lịch Chăm (tương đương cuối tháng 9 đến đầu tháng 10 dương lịch).

Lễ hội Katê không chỉ mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện lòng tôn kính đối với tổ tiên, các vị thần linh bảo hộ, mà còn là sự kiện văn hóa cộng đồng lớn, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc Chăm.

Lễ Katê đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, thể hiện tầm vóc văn hóa – tín ngưỡng đặc biệt trong kho tàng di sản văn hóa Việt Nam.

Nguồn Gốc Và Ý Nghĩa Của Lễ Katê

1. Nguồn Gốc Tín Ngưỡng

• Lễ Katê bắt nguồn từ đạo Bàlamôn, được người Chăm duy trì và phát triển qua hàng trăm năm.
• Đây là lễ hội tưởng nhớ các vị vua, anh hùng dân tộc, các vị thần như Thần Shiva, Po Inư Nagar (Mẹ Xứ Sở), Po Klong Garai, Po Rome... và cầu nguyện cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, dân làng yên vui.

2. Ý Nghĩa Nhân Văn – Tâm Linh

• Tưởng nhớ tổ tiên, tri ân các vị thần bảo hộ.
• Cầu mong năm mới an lành, no đủ, mưa thuận gió hòa.
• Tăng cường gắn kết cộng đồng, khơi dậy lòng tự hào dân tộc.
• Gìn giữ giá trị truyền thống đặc sắc của người Chăm – di sản văn hóa Việt Nam.

Thời Gian Tổ Chức Lễ Katê

• Từ ngày 1 đến 3 tháng 7 Chăm lịch hằng năm (khoảng cuối tháng 9 – đầu tháng 10 dương lịch).
• Các hoạt động được tổ chức liên tục trong 3 ngày, tại các đền tháp cổ của người Chăm như:
  • Tháp Po Klong Garai (Ninh Thuận)
  • Tháp Po Rome (Ninh Thuận)
  • Tháp Po Nagar (Khánh Hòa)

Các Nghi Lễ Chính Trong Lễ Katê

Lễ hội Katê bao gồm 3 phần chính: Lễ rước y phục thần, Lễ cúng tại đền tháp và Lễ cúng tại nhà dân.

1. Lễ Rước Y Phục Thần

• Đây là nghi lễ mở đầu mang tính linh thiêng.
• Y phục tượng trưng cho sự hiện diện của thần linh được rước từ nhà người giữ y phục (palei) đến đền tháp – nơi thờ thần.
• Đoàn rước gồm các vị chức sắc, nghệ nhân, thanh niên trong trang phục truyền thống cùng trống Ginăng, kèn Saranai và vũ điệu múa truyền thống.

2. Lễ Cúng Tại Tháp

• Tại đền tháp như Po Klong Garai, Po Rome, các vị tu sĩ Bàlamôn cử hành lễ tế thần:
  • Tắm tượng thần, thay y phục, xức nước thánh, xông trầm hương.
  • Dâng lễ vật: rượu, trầu cau, bánh trái, gà, chè xôi…
  • Tụng kinh và cầu nguyện an lành cho dân làng.
• Đây là phần cốt lõi, mang tính nghi thức tôn giáo sâu sắc nhất của lễ hội.

3. Lễ Cúng Tại Nhà (Cúng Tổ Tiên)

• Sau nghi lễ tại tháp, mỗi gia đình Chăm tiếp tục tổ chức lễ Katê tại nhà để:
  • Cúng tổ tiên, cầu bình an cho gia đình.
  • Mời bà con lối xóm, bạn bè đến dự lễ, cùng ăn uống, múa hát, thể hiện tình đoàn kết cộng đồng.

Lễ Vật Cúng Katê Của Người Chăm

Lễ vật dâng cúng thường gồm:

• Gà luộc, cơm trắng
• Bánh nướng, bánh dày truyền thống
• Trầu cau, nước, rượu
• Hoa, trái cây địa phương
• Trang phục truyền thống (áo dài, khăn đội đầu)
• Trống Ginăng, kèn Saranai và các vật phẩm lễ nghi truyền thống khác

Các Hoạt Động Văn Hóa Nghệ Thuật Trong Lễ Katê

• Múa truyền thống Chăm: múa đội nước, múa quạt, múa cung đình Chăm…
• Biểu diễn trống Ginăng, kèn Saranai – linh hồn của nghệ thuật Chăm.
• Trình diễn thời trang dân tộc Chăm
• Thi đấu thể thao dân gian: đẩy gậy, kéo co, ném lao
• Trưng bày sản phẩm thủ công truyền thống: dệt thổ cẩm, làm gốm Chăm
• Gian hàng ẩm thực Chăm: bánh gừng, cơm lam, chè nếp than…

Lễ Katê Và Bảo Tồn Văn Hóa Chăm

Lễ hội Katê không chỉ là lễ hội tín ngưỡng mà còn là không gian lưu giữ và truyền tải giá trị văn hóa, nghệ thuật, tôn giáo và phong tục tập quán của người Chăm.

Nhờ lễ hội này, các giá trị như:

• Nghệ thuật trình diễn dân gian
• Nghệ thuật ẩm thực dân tộc
• Kỹ thuật dệt thổ cẩm, làm gốm truyền thống
  … được duy trì và truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Vì Sao Nên Trải Nghiệm Lễ Katê?

• Trải nghiệm một không gian lễ hội đậm bản sắc dân tộc Chăm.
• Tìm hiểu hệ thống tín ngưỡng Tam Phủ – Tứ Phủ và Bàlamôn giáo bản địa.
• Thưởng thức văn hóa nghệ thuật độc đáo.
• Cơ hội khám phá du lịch tâm linh – văn hóa tại Ninh Thuận, Khánh Hòa.

Vì Sao Nên Chọn Dịch Vụ Mâm Cúng Katê Từ AN - Đồ Lễ?

• Cung cấp mâm cúng Katê chuẩn phong tục người Chăm
• Tư vấn bài khấn, nghi thức, lễ vật đúng quy chuẩn lễ truyền thống
• Giao hàng đúng giờ tốt, đúng đền tháp, đúng phong tục
• Chất lượng lễ vật đảm bảo – sạch sẽ – thẩm mỹ cao
• Phục vụ gia đình, cộng đồng, đoàn hành hương