Lễ Rước Ông Táo – Nghi Lễ Tâm Linh Truyền Thống Trước Tết Cổ Truyền Việt Nam

Giới Thiệu Về Lễ Rước Ông Táo

Lễ Rước Ông Táo – thường diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch – là một trong những nghi lễ truyền thống quan trọng của người Việt, thể hiện niềm tin tâm linh và đạo lý uống nước nhớ nguồn. Đây là thời điểm mà Táo Quân (hay còn gọi là ông Công ông Táo) lên chầu trời để báo cáo mọi việc trong năm của gia đình với Ngọc Hoàng.

Trong một số vùng miền, đặc biệt là khu vực đồng bằng Bắc Bộ, ngoài việc cúng ông Táo, nhiều làng còn tổ chức nghi lễ “rước Ông Táo về trời” theo hình thức long trọng, vừa mang tính tâm linh, vừa là lễ hội cộng đồng đầy màu sắc dân gian.

Ý Nghĩa Của Lễ Rước Ông Táo

1. Tín Ngưỡng Thờ Táo Quân – Thần Bếp Lửa

Theo truyền thống, Táo Quân là ba vị thần: Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ, cai quản nhà cửa, bếp núc và sự bình yên trong gia đình.

Hằng năm vào ngày 23 tháng Chạp, các vị sẽ cưỡi cá chép về trời, tâu trình với Ngọc Hoàng về mọi việc thiện – ác, tốt – xấu của từng nhà.

Lễ rước ông Táo là dịp để:

Tiễn ông Táo về trời một cách trang trọng, thể hiện lòng kính trọng với thần linh

Gửi gắm ước nguyện cho năm mới bình an, thịnh vượng, bếp ấm gia yên

Làm mới không gian sống: dọn dẹp bàn thờ, nhà cửa, thanh lọc không khí trước Tết

2. Kết Nối Văn Hóa – Gắn Bó Cộng Đồng

Tại một số làng như ở Hà Tây cũ (nay là Hà Nội), Nam Định, Thái Bình, lễ rước ông Táo được tổ chức thành nghi lễ rước thần tập thể, có kiệu, đội tế, múa lân, rước cá chép.

Đây là dịp để cả làng sum họp, nhắc nhở về đạo lý sống thiện, giữ gìn truyền thống ông cha.

Thời Gian Và Hình Thức Tổ Chức Lễ Rước Ông Táo

Thời gian chính: sáng sớm hoặc trưa ngày 23 tháng Chạp âm lịch

Một số gia đình cúng sớm vào chiều 22 nếu bận rộn

Lễ rước có thể được tổ chức:

Trong gia đình: chuẩn bị mâm lễ, tiễn Táo Quân về trời

Trong làng/xã: tổ chức rước thần ra bến nước, ao làng, sông để thả cá chép – rước Táo Quân về trời

Chuẩn Bị Lễ Cúng Và Rước Ông Táo

1. Lễ Vật Cúng Ông Táo (Gia Đình)

Hương, hoa, đèn nến

Trầu cau, rượu nếp, nước sạch

Xôi gấc, gà luộc, canh măng, bánh chưng

Mũ ông Công ông Táo (2 mũ nam, 1 mũ nữ)

Cá chép sống (1 hoặc 3 con)

Vàng mã, giấy tiền, giấy ngựa, ngọc…

📌 Tùy điều kiện, gia đình có thể làm lễ cúng mặn hoặc chay, quan trọng là sự thành tâm và trang nghiêm.

2. Lễ Vật Rước Ông Táo (Tập Thể – Làng Xã)

Kiệu bài vị Táo Quân

Cờ ngũ sắc, lọng, kiệu rồng

Đội tế nam – nữ quan, trống chiêng, bát âm

Rước cá chép thật ra ao/sông

Đội múa rồng, múa lân, hát văn – hát lễ

Nghi Thức Cúng Và Rước Ông Táo

Tại Gia Đình

Dọn sạch bếp và bàn thờ Táo Quân

Sắp mâm cúng đầy đủ lễ vật, bày biện gọn gàng, đúng hướng

Thắp hương, đọc văn khấn Táo Quân

Sau khi hương tàn, hóa vàng mã, mũ mão, thả cá chép ra ao/hồ/sông lớn

Tại Làng/Xã

Lễ rước bài vị Táo Quân từ đình làng đến bến nước

Thầy cúng/trưởng lễ đọc văn tế chung

Thả cá chép tập thể, rước nước thiêng về đình

Hát múa, dâng hương, cầu cho năm mới an khang

Văn Khấn Cúng Ông Táo (Tham Khảo)

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, chư vị Thần linh
Con kính lạy Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân

Hôm nay là ngày 23 tháng Chạp năm...
Gia đình chúng con thành tâm sắm sửa hương hoa lễ vật
Dâng lên các Ngài để tiễn Ông Công, Ông Táo về chầu trời

Xin Ngài chứng giám lòng thành, phù hộ độ trì:
– Toàn gia mạnh khỏe
– Mùa màng bội thu
– Công việc thuận lợi
– Nhà cửa ấm no, gia đạo yên vui

Cúi mong các Ngài tâu trình với Ngọc Hoàng những điều tốt đẹp nhất

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)

Ý Nghĩa Của Việc Thả Cá Chép

Cá chép là phương tiện để Táo Quân cưỡi về trời

Theo truyền thuyết “cá chép vượt Vũ Môn hóa rồng” – biểu tượng của sự vươn lên, thành công, thăng tiến

Thả cá chép là hành động phóng sinh đầu năm, tạo phước đức cho gia đình

📌 Nên thả cá nhẹ nhàng, đúng nơi sạch sẽ, không túi nilon

Lưu Ý Khi Thực Hiện Lễ Rước Ông Táo

Cúng trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp là tốt nhất

Không nên cúng qua loa, tránh lễ lạt sơ sài, thiếu nghiêm túc

Dọn sạch bếp, lau rửa lư hương, thay nước hoa trước khi cúng

Nếu tổ chức rước cộng đồng, cần giữ an ninh, trật tự, vệ sinh