Lễ Tổ Nghề Đá – Tri Ân Người Khai Mở Nghề Tạc Tượng, Điêu Khắc Đá Việt Nam

Giới Thiệu Chung Về Lễ Tổ Nghề Đá

Lễ Tổ Nghề Đá là một nghi lễ truyền thống quan trọng được tổ chức bởi những người làm nghề khai thác, điêu khắc, chế tác đá mỹ nghệ ở Việt Nam, đặc biệt phổ biến tại các làng nghề nổi tiếng như: làng đá Non Nước (Đà Nẵng), Ninh Vân (Ninh Bình), Thanh Hóa, Nghệ An, Bình Định....

Lễ nhằm tưởng nhớ và tri ân Tổ nghề đá – những bậc tiền nhân đã khai sáng, truyền dạy nghề đục đẽo, tạc tượng từ thuở xa xưa. Đồng thời, đây cũng là dịp để thợ đá cầu mong cho nghề nghiệp bền vững, sản phẩm tinh xảo, cuộc sống thịnh vượng và bình an.

Nguồn Gốc Và Ý Nghĩa Của Lễ Tổ Nghề Đá

1. Tổ Nghề Đá Là Ai?

Theo truyền thuyết dân gian, người Việt tôn vinh ông Nguyễn Chích (thời Hậu Lê) và một số vị tổ nghề khác như Nguyễn Minh Không (thời Lý) là những người đầu tiên khai sáng nghề tạc tượng, khai thác đá làm đền chùa, bia ký.

Tại mỗi địa phương, có thể thờ những nhân vật tổ khác nhau nhưng điểm chung đều là tri ân những người đã có công phát triển nghề chế tác đá.

2. Ý Nghĩa Văn Hóa – Tâm Linh Sâu Sắc

Tưởng nhớ công lao khai sáng nghề nghiệp

Giáo dục thế hệ thợ trẻ lòng biết ơn, tôn trọng nghề nghiệp

Cầu xin phù hộ cho thợ đá có tay nghề tinh xảo, tránh tai nạn khi làm việc với đá – một vật liệu nặng nề, nguy hiểm

Gắn kết cộng đồng thợ đá, tôn vinh truyền thống làng nghề

Thời Gian Tổ Chức Lễ Tổ Nghề Đá

Tùy theo từng làng nghề, lễ tổ chức vào:

Ngày 6 tháng Giêng âm lịch: Khai xuân, mở đầu năm mới

Ngày 15 tháng 2 âm lịch: Ngày giỗ tổ chung nhiều làng nghề đá miền Trung

Ngày giỗ tổ riêng của từng làng theo truyền thống

Một số nơi kết hợp lễ tổ nghề đá với hội làng hoặc lễ hội đình thần.

Địa Điểm Tổ Chức Lễ Tổ Nghề Đá

Nhà Tổ Nghề, Đền Tổ Nghề, Đình làng hoặc nhà thờ họ nghề đá

Nếu chưa có đình đền riêng, lễ được tổ chức tại xưởng chế tác đá, nhà trưởng nhóm thợ

Nghi Lễ Truyền Thống Trong Lễ Tổ Nghề Đá

1. Chuẩn Bị Lễ Vật

Lễ vật dâng Tổ thường bao gồm:

Hương, hoa, đèn nến

Trầu cau, rượu nếp, nước sạch

Xôi gấc, bánh chưng, bánh giầy, bánh khảo

Mâm ngũ quả, thịt gà luộc

Bia đá nhỏ, tượng đá tượng trưng (đặc biệt tại các làng đá)

Bộ đồ nghề thu nhỏ: đục, búa, giũa bằng giấy hoặc thật

👉 Một số nơi còn dâng mẫu đá nguyên khối để xin “mở đá”, cầu được “lộc đá”.

2. Tiến Hành Nghi Lễ

Dựng bàn thờ Tổ ở vị trí trang trọng

Sắp xếp lễ vật ngay ngắn, sạch sẽ

Chủ lễ (thường là người thợ già nhất, uy tín nhất) dâng hương, đọc văn khấn Tổ nghề

Kính mời linh hồn Tổ nghề và các bậc tiền nhân chứng giám, phù hộ

Khấn xin:

Tay nghề khéo léo, sản phẩm tinh xảo

Công việc an toàn, tránh tai nạn khi làm việc

Nghề nghiệp phát triển, đời sống thợ đá sung túc

Sau phần lễ là phần lễ rước, lễ tạ và phát lộc cho các thợ, khách mời

Văn Khấn Lễ Tổ Nghề Đá (Tham Khảo)

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, chư vị Thần linh
Con kính lạy Tổ sư nghề đá, các bậc tiền nhân khai sáng nghề nghiệp

Hôm nay là ngày… tháng… năm…
Tín chủ chúng con:…
Ngụ tại…

Thành tâm dâng hương hoa lễ vật, tưởng nhớ công đức khai sáng nghề tạc đá, điêu khắc
Cầu xin Tổ nghề phù hộ cho:
– Nghề nghiệp bền vững, tay nghề tinh xảo
– Làm ăn phát đạt, công trình mỹ mãn
– Gia đạo bình an, thợ thuyền an toàn

Cúi xin Tổ nghề chứng giám lòng thành!

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)

Các Hoạt Động Văn Hóa – Nghề Truyền Thống Trong Lễ Tổ Nghề Đá

Thi tạc tượng, thi chế tác nhanh giữa các nhóm thợ trẻ

Triển lãm sản phẩm đá mỹ nghệ (bia mộ đá, tượng đá, linh vật đá, bình phong đá)

Giao lưu tay nghề giữa các làng nghề

Tổ chức hội thảo bảo tồn và phát triển nghề đá truyền thống

Trao thưởng thợ giỏi, thợ trẻ xuất sắc

Ý Nghĩa Văn Hóa – Tâm Linh Của Lễ Tổ Nghề Đá

1. Tôn Vinh Công Đức Người Khai Nghề

Ghi nhớ công lao những người đầu tiên truyền dạy nghề chế tác đá

Làm sống lại ký ức về quá trình hình thành và phát triển làng nghề truyền thống

2. Gìn Giữ Và Phát Triển Nghề Đá Mỹ Nghệ Việt Nam

Truyền dạy bí quyết nghề, kỹ thuật tạc đá cho thế hệ sau

Tôn vinh giá trị văn hóa, nghệ thuật của sản phẩm thủ công truyền thống

3. Cầu Bình An, Phát Triển Nghề Nghiệp

Mong ước nghề đá phát triển bền vững

Xin được sức khỏe, tài lộc, an toàn trong lao động